In het rijk van de oude school Engelse folk tunes, “I Saw Three Ships” is een schoolvoorbeeld. Snelle strofen, een eenvoudig akkoordenschema en teksten die zo repetitief zijn dat je smeekt om de plank op te lopen of te sterven in een muiterij vol scheurbuizen. Maar hoe meer je erover nadenkt, hoe interessanter deze wordt. Afgezien van het feit dat hymnen en religieuze muziek niet letterlijk moeten worden genomen, is de beeldspraak in dit lied op zijn zachtst gezegd verwarrend. Laten we eens kijken naar het tweede en derde couplet, bijvoorbeeld:

En wat was er in die schepen alle drie,
Op eerste kerstdag, op eerste kerstdag?
En wat was er in die schepen alle drie,
Op eerste kerstdag in de morgen?
De Maagd Maria en Christus waren daar,
Op eerste kerstdag, op eerste kerstdag;
De Maagd Maria en Christus waren daar,
Op eerste kerstdag in de morgen.

Het gebrek aan verwijzingen naar de zee in het verhaal over de geboorte van Christus buiten beschouwing gelaten, staat er dat Jezus is geboren in Bethlehem, een dorp net ten zuiden van Jeruzalem. Het dichtstbijzijnde waterlichaam is de Dode Zee, die ongeveer 30 km ten oosten ligt, en Maria en Jozef, de ouders van Jezus, kwamen uit Nazareth, dat meer dan 100 km ten noorden ligt. Na zijn geboorte vluchtte de familie naar Egypte om de toorn van Koning Herodes te ontlopen, die op dat moment bezig was met het vermoorden van baby’s. Hoewel niet precies wordt aangegeven waarheen ze in Egypte zouden zijn gegaan, zou de reis grotendeels over land zijn gegaan, omdat het duur, inefficiënt en gewoonweg opvallend zou zijn geweest om drie schepen te nemen voor drie mensen.

Het ontcijferen van deze tekst zou een stuk eenvoudiger zijn als er een duidelijk gedocumenteerd punt van herkomst was, maar helaas hebben we dat geluk niet. Het werd gepubliceerd in Christmas Carols, Ancient and Modern in 1833 onder de titel “I Saw Three Ships Come Sailing In,” getranscribeerd door de Engelse jurist William Sandys. Er bestaat ook een gedrukte versie uit de 17e eeuw (één bron zegt 1666, maar geeft geen citaat), maar gezien de structuur en het akkoordenschema is het waarschijnlijk veel ouder dan dat. De kans is groot dat “I Saw Three Ships” in de middeleeuwen door minstrelen is geschreven, en in de loop der tijd beetje bij beetje is veranderd en gemodelleerd tot wat we nu hebben. Dit zou waarschijnlijk het gebrekkige gevoel voor Israëlische geografie verklaren.

Dus wat zou de datum kunnen verklaren over de songtekst? Het zou waarschijnlijk helpen om te bepalen over welke schepen we het hebben, want zonder een duidelijke datum gissen mensen maar wat ze willen. Sommigen zeggen dat we deze tekst kunnen koppelen aan Wenceslaus II Přemyslid, koning van Bohemen (niet de Goede Koning, een andere Wenceslaus), die aan het eind van de 13e eeuw regeerde in het huidige West-Tsjechië. Waarom hij? Wenceslaus II had een wapenschild met drie boten. Dat is het zo’n beetje.

Sommigen denken dat het iets symbolischer is, verwijzend naar het feit dat kamelen soms worden aangeduid als “schepen in de woestijn”. Dit zou een verband impliceren met de drie wijzen, of Magi, die geschenken brachten aan Jezus kort na zijn geboorte. Hoewel een beetje saai, lijkt deze redelijk logisch, maar ik vraag me wel af hoeveel reizende Engelse minstrelen teksten zouden hebben geschreven waarin boten werden gebruikt om kamelen voor te stellen die door Israël zwierven.

De Wijzen zijn echter betrokken bij mijn persoonlijke favoriete interpretatie van het lied. Sommigen geloven dat de drie titulaire schepen eigenlijk de drie boten zijn die in de 12e eeuw de vermeende overblijfselen van de Wijzen naar de Dom van Keulen in Duitsland brachten.

Toen met de bouw van de kerk werd begonnen, hadden de bouwers gepland dat de kathedraal een glorieus reliekschrijn voor de koningen zou herbergen, en hoewel het generaties lang niet is voltooid, herbergt het momenteel het heiligdom van de Drie Koningen. De kathedraal ligt ook niet ver van Israël, maar de kerk ligt bij een rivier, zodat er tenminste iets meer geloof aan deze theorie is dan de 30 km lange zeereis direct over land in Bethlehem. Het is ook metal as hell.

Voor een van de oudste liedjes die ik voor deze artikelen heb onderzocht, is “I Saw Three Ships” waarschijnlijk ook het minst gekoesterde. Misschien is het de vage oorsprong, misschien is het omdat het zo repetitief is (hoewel “Jingle Bells” aardig in de buurt komt), of misschien is het gewoon het ontbreken van een super definitieve versie. Hoewel Sting’s versie uit 1997 wel wat circuleert, is het geen iconische uitvoering zoals Mahalia Jackson’s “Go Tell It on the Mountain” of Elvis’ “Blue Christmas” dat zijn. Het is ook gewoon een heel eenvoudig liedje, zo eenvoudig dat het in de 19e eeuw werd aangepast tot een raar kinderrijmpje genaamd “I Saw Three Ships on New Years Day,” inclusief snedige teksten als “Three pretty girls were in them then, Were in them then, were in them then. Three pretty girls were in them then, On New Year’s Day in the morning.”