Wanneer mensen tegen me zeggen: “Ik hou van het Frans, het is zo’n romantische taal”, is het duidelijk dat deze mensen niet begrepen dat ons gesprek alleen maar ging over naar de winkel gaan om een broccoli en oignons te kopen.

Ik geloof niet dat er zoiets bestaat als één taal die de taal van de liefde is. In het Noors vind je, net als in elke andere taal, veel woorden om liefde, verlangen en zo uit te drukken. Hier zijn een paar taaltips voor wie de Noorse taal van de liefde wil begrijpen. Deze post werd aangevraagd door Mathilde voor Valentijnsdag om woorden te hebben om tegen haar geliefde te zeggen!

Nu de Noren wat moeite en verlegenheid hebben om zulke sterke gevoelens als liefde uit te drukken, zijn er natuurlijk ingewikkelde subtiliteiten hier.

Drie manieren om liefde uit te drukken
Er zijn drie manieren om gelijkenis of liefde uit te drukken in het Noors: Jeg liker deg, Jeg er glad i deg, Jeg elsker deg.

De eerste is blijkbaar de zwakste (jeg liker deg/ham/hun) maar ook degene die het meest gebruikt wordt. Men gebruikt het om te praten over een niet zo sterk gevoel voor niet zo naaste mensen. Het kan een beroemd persoon zijn die je eigenlijk nog nooit ontmoet hebt. Een liedje, een band.

Jeg er glad i deg is iets wat je kunt zeggen tegen mensen die dicht bij je staan: je goede vrienden, je partner (makkelijker uit te spreken dan Jeg elsker deg). De precieze grens tussen het gebruik van Jeg liker deg en Jeg er glad i deg is mij nog vrij onduidelijk. Volgens een vriend van mij wordt Jeg er glad i deg op dezelfde manier gebruikt als I love you in het Engels.

En dit is waar de problemen beginnen. Als je dacht dat Jeg elsker deg dezelfde betekenis had als I love you, dan hield je jezelf voor de gek. Jeg elsker deg is in het Noors iets wat je zeer zelden zegt en voor extreem sterke gevoelens die niet eens in de buurt komen van een eenvoudige I love you. Vooral op de manier waarop sommige Engelse moedertaalsprekers het gebruiken (veel).

Hoe weet je dan dat iemand van je houdt? “Du burde vite det” (Je zou het moeten weten) is het algemene antwoord. Geweldig. Liefde in Noorwegen is gebaseerd op de veronderstelling dat anderen weten dat je van hen houdt en dat zij op hun beurt van jou houden. Ik denk dat dit een gemakkelijk excuus is voor mensen om sterke gevoelens diep weggestopt te houden in plaats van ze op een of andere manier te uiten. Waarom zou ik je moeten zeggen dat ik van je hou als ik je op de rug tik, wat voor jou voldoende teken had moeten zijn om het zeker te weten? (of een knipoog, of het trillen van een snor, zie Rare dingen die Noren doen).

Wie moet je zeggen Jeg elsker deg tegen?
In Engeland herinner ik me dat ik bij Tesco’s was en de 55 jaar oude mollige dame tegen me zei: “Hi love, what can I do for you?”. Hva i helvete? LIEFDE? Ik ken je niet eens. Op de een of andere manier kunnen Noren het woord liefde op een andere manier gebruiken dan elske, maar dat komt omdat je alleen diegenen elske geeft die je zo na aan het hart liggen dat je voor hen zou kunnen sterven: je vrouw, man en je kinderen. Punt. (sorry, de caissière van Rimi staat niet in dat rijtje).

Maar zelfs zij die elkaar echt elske zeggen het niet zo vaak, dat is ook een beetje vreemd. Blijkbaar gaat er in Noorwegen een grap rond dat wanneer een vrouw tegen haar man/samboer klaagt dat hij niet deg genoeg Jeg elsker tegen haar zegt, hij antwoordt “Ik heb het een keer tegen je gezegd, en zal het je laten weten als dat in de toekomst gaat veranderen”. Hoe dood je de romantiek in een halve zin? Noem een Noor.
Alleen op basis hiervan is het moeilijk te verdedigen dat Noors, of op zijn minst bokmål, de taal van de liefde is.

Andere manieren om te zeggen ik hou van je
Maar dan nog, veel woorden laten zien dat er hier gevoelens aan de hand zijn: kjærlighet (liefde, het zelfstandig naamwoord), følelser (gevoelens), å ønske (verlangen), å være forelska (verliefd zijn), kjærlighet ved første blikk (liefde op het eerste gezicht), omhet (tederheid), kjæreste (vriend/vriendin). Å være kjæreste is in Noorwegen een veel sterkere relatie dan bijvoorbeeld een vriendje of vriendinnetje in Frankrijk. In Noorwegen is kjæreste zijn heel serieus. Daarom kan het eeuwen duren voordat het echt gebeurt, en dan kan het nog maar 2 maanden duren voordat je van kjæreste naar samboer status gaat.

Een andere grappige: het gebruik van kjære. Je zou kunnen denken dat Kjære “Beste” betekent, zoals je “Beste Anna” zou zeggen aan het begin van een brief en dat zou vertalen met “Kjære Anna”. Maar eigenlijk is kjære ook een woord dat gebruikt wordt voor je dierbaren. Een e-mail schrijven naar je advocaat en beginnen met kjære in het Noors is super vreemd.

Hoe is liefde in het nynorsk?
In het nynorsk is liefde dan niet kjærlighet maar kjærleik (woorden liefde en spelen samen). Nynorsk is misschien meer de taal van de liefde dan bokmål. Dan nog, al die mannen op zee voor lange maanden, God weet hoeveel verlangen en begeerte er is geweest gedurende eeuwen op de kusten van Noorwegen.

Een verbonden woord is hugleik, dat vertaald wordt met fantasie of mindgames, maar vaak wordt opgevat als een nynorsk woord voor liefde. Blijkbaar is er veel plezier beleefd aan de zin “eg hugleikar deg av heile mi blodpumpe”, hetzelfde als “eg elskar deg av heile mitt hjarte” (ik hou van je met heel mijn hart – in het nynorsk letterlijk vertaald met zoiets als: Ik fantaseer je met heel mijn bloedpomp). Dit is een van de redenen, naast andere, waarom ik denk dat nynorsk veel meer een taal van de liefde is dan bokmål. Nynorsk lijkt altijd zeer kleurrijke en illustratieve manieren te hebben om dingen te zeggen, waardoor er meer ruimte is voor creativiteit en woordspelingen. Then again, that’s just me, and I am far from being a nynorsk expert.

Kleine namen die Noren elkaar noemen
Ik vroeg me ook af hoe verliefde Noren elkaar noemen, hier is een voorbeeld: pus of kosepus (zoals de kleine kat), nuss (zoals de kleine kus), elskling, hjertet mitt (mijn hart), lille venn (kleine vriend), en mijn favoriet: snuppa, hoewel ik niet echt meer weet wat het betekent.

Kjerring schijnt het meest omstreden te zijn, sommige vrouwen vinden het aardig, anderen vinden het een afschuwelijke naam om een vrouw te noemen. Blijkbaar hangt het af van waar je woont en je dialect. Nogmaals, ingewikkeld.

In het Frans noemen mensen elkaar mon amour, mon coeur, mon bébé (maar je moet wel een blauw-roze eenhoorntatoeage hebben en een flitsende auto met overal Harry op geschreven om elkaar bébé te noemen), mamour. Mensen zeggen heel erg zelden “Je t’aime”. Misschien niet zo zelden als Noren, maar ook niet elke dag. Franse vrouwen klagen meestal dat hun man het nooit zegt, en als hij dan dronken is zegt hij het om de 5 minuten. “Hij zei het tenminste tegen jou!” zou het antwoord van haar vriendin zijn.

Om te besluiten, het Noors is niet minder of meer de taal van de liefde dan welke andere taal ook. Okay misschien is het niet de meest romantische taal ter wereld, maar dat hangt er echt van af hoeveel mensen de woorden die tot hun beschikking staan ook werkelijk gebruiken. De echte vraag is: zijn Noren romantisch? Voor een andere blogpost.

P.S: Ik hoop dat je net zoveel van Ole Johnny Hansen’s illustratie houdt als ik (ja, ik zei houden van). En trouwens, ik heb een nieuwe website, welkom! Dit artikel werd gepubliceerd op VG.no onder de titel: Er norsk et kærlighetsspråk?