Reddit – AskHistorians – Wat is het verschil tussen Keltisch, Gaelisch, Brythonisch, en Welsh? Wanneer werden ze onderscheiden?

Het korte antwoord is:

  • Britons: bewoners van Briton voor de Romeinse invasie, en oorspronkelijke bewoners tijdens de Romeinse bezetting. Tijdens een bezetting die lang genoeg duurt (en zeker vanaf de Angelsaksische invasie) hebben de termen voor autochtonen de neiging te vervagen – per slot van rekening kwamen je overgrootouders misschien als indringers, maar tegen die tijd zijn de verschillen tussen oudere families en die van vroegere immigranten misschien miniem.

  • Kelten: taal-, kunst- en/of cultuurgroep (zie hieronder)

  • De Angelsaksische invasie was niet erg zwaar voor de mensen, dus “het verdrijven van de Britten”, hoewel het nog steeds op veel scholen wordt onderwezen, is al te simplistisch, en de meeste mensen bleven waar ze waren. De cultuur veranderde door wie de overheersers waren, maar het grootste deel van de bevolking bleef etnologisch ‘Brits’ Zie http://en.wikipedia.org/wiki/Anglo-Saxon_settlement_of_Britain#Extent_of_the_migrations

  • Moderne namen hebben veel te maken met een gedeelde taal en cultuur – zie Celtic Fringe op wiki. Toch nog een interessant weetje: Wales is de naam die de Engelsen aan het gebied hebben gegeven, de Welsh noemen zichzelf Cymru (Wales) en Cymry (Welsh volk). Cymru stamt af van een woord dat “landgenoten” betekent. Wales komt van een Germaans woord dat “vreemdeling, buitenlander” betekent (sommige bronnen zeggen “slaaf”). Reken maar uit.

Ik kan u het boek van John Collis aanbevelen: The Celts: Origins and Re-Inventions. Dit is de meest gebruikte wetenschapper (althans in Groot-Brittannië) voor wat de “Keltische denkfout” kan worden genoemd. In wezen bespreekt het hoe en wanneer de term “Kelt” door de eeuwen heen is gebruikt – en het huidige gebruik van het woord is niet hetzelfde als in het verleden, en kan verschillende gebieden beschrijven, afhankelijk van waar je het over hebt. Als u bijvoorbeeld kijkt naar Keltische kunst uit de brons- en ijzertijd, dan ziet u voorwerpen uit dit gebied van Spanje tot Oost-Europa en zelfs tot in het noorden van Denemarken (b.v. de Gundestrop-ketel). Kunst als deze maakt deel uit van wat in de academische cultuur de Hallstatt- en La Tène-stijlen worden genoemd, hoewel ze in lekentaal vaak gewoon “Keltisch” worden genoemd. Maar sommige van deze gebieden (b.v. Duitsland, Spanje, Denemarken), worden tegenwoordig normaal gesproken niet meer ‘Keltisch’ genoemd.

Dan zijn er nog de talen, waarover u hier op Wiki kunt lezen. Keltische talen werden gesproken in het hele hierboven genoemde gebied, en ook in delen van Klein-Azië. Misschien herinner ik me dit verkeerd, maar ik meen me te herinneren gelezen te hebben dat Tacitus vermeldde dat de Duitse stammen een taal spraken die verschilde van die van de Galliërs, en mogelijk bedoelde hij dat hun taal al Germaans was en niet Keltisch.

De etiketten die u opplakt zijn gemakkelijker te begrijpen vanuit taalkundig oogpunt: Het Keltisch is een familie van Indo-Europese talen (dit van het is een boom, waar elke tak een taalfamilie is). Van deze Keltische tak heb je nog twee takken die traditioneel P-Keltisch (Brythonisch) en Q-Keltisch (Goidelisch) worden genoemd. De reden voor deze namen is dat veel analoge woorden in beide families alleen verschillen door de klank ‘p’ die ‘q’ wordt – bijvoorbeeld ‘mac’ (zoon van) in Gaelic wordt ‘map / ap ‘ in het Welsh.

Brythonisch omvat Welsh, Bretons en Cornish, en men heeft verondersteld dat dit te wijten was aan het feit dat toen de Angelsaksen binnenvielen, de Brythonisch sprekende bevolking in westelijke richting naar Wales werd teruggedrongen, waar de taal bleef, en sommigen vertrokken ook in zuidelijke richting vanuit Wales naar Britannia. Dit is echter een zeer oude theorie en hoewel zij nog steeds in de meeste boeken voorkomt, beschouwen veel academici (ik in ieder geval wel) haar als ongelooflijk simplistisch, zo niet ronduit onjuist.

Goidelic omvat Schots en Iers Gaelic, evenals Manx.

Hoop dat dit niet te verwarrend was – als het je een beter gevoel kan geven, het “Keltische debat” is zelf zeer verwarrend en controversieel. Ik ben ook historicus en geen taalkundige, dus mijn perspectief is anders.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.