Romowie są jedną z największych i najbardziej pokrzywdzonych grup mniejszościowych w Europie. Z 10 do 12 milionów Romów w Europie, około dwie trzecie mieszka w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Podczas gdy niektórzy uciekli od ubóstwa, miliony żyją w slumsach i brakuje im podstawowych usług, których potrzebują, od opieki zdrowotnej i edukacji po elektryczność i czystą wodę.
Dyskryminacja społeczności romskich jest powszechna, podsycając ich wykluczenie. Ich ubóstwo i złe warunki życia nie tylko nie pobudzają wsparcia dla ich integracji społecznej, ale często wzmacniają stereotypowe poglądy decydentów politycznych i opinii publicznej. A dzieci romskie, nie otrzymując wsparcia, które im się należy, spotykają się z dyskryminacją, która odmawia im podstawowych warunków bezpiecznego, zdrowego i wykształconego dzieciństwa.
Dyskryminacja dzieci romskich może zacząć się wcześnie i mieć wpływ na całe życie.
Problemy, z którymi borykają się dzieci romskie, mogą zacząć się już we wczesnym okresie życia. Na przykład w Bośni i Hercegowinie niemowlęta romskie cztery razy częściej niż inne rodzą się z niedowagą. Są one również rzadziej rejestrowane przy urodzeniu, a wiele z nich nie posiada aktu urodzenia, który sygnalizuje ich prawo do całego szeregu usług.
W miarę jak dzieci romskie rosną, częściej mają niedowagę niż dzieci nieromskie i rzadziej są w pełni uodpornione. Niewiele z nich uczestniczy w edukacji wczesnoszkolnej. Jest mniej prawdopodobne, że rozpoczną lub ukończą szkołę podstawową niż dzieci nieromskie, a w szczególności romskie dziewczęta znacznie rzadziej uczęszczają do szkoły średniej. W Serbii tylko 19 procent dzieci romskich kończy szkołę podstawową, w porównaniu z 89 procentami dzieci nieromskich.
Istnieją również rozbieżności we wskaźnikach umiejętności czytania i pisania w 10 krajach regionu, ze wskaźnikami na poziomie 80 procent dla chłopców romskich i nieco poniżej 75 procent dla dziewcząt romskich, w porównaniu do niemal powszechnych wskaźników umiejętności czytania i pisania na poziomie krajowym.
Dzieci romskie są zbyt często segregowane w klasach “wyrównawczych” w ramach zwykłych szkół i częściej uczęszczają do szkół “specjalnych” – co jest raczej odzwierciedleniem tego, że szkoły nie spełniają ich potrzeb, a nie jakichkolwiek niepowodzeń z ich strony.
W społecznościach romskich małżeństwa dzieci mogą być postrzegane jako “ważny” sposób ochrony młodych dziewcząt i jako ceniona tradycja. W rzeczywistości takie małżeństwa pogłębiają nierówności doświadczane przez dziewczęta i zawężają ich możliwości życiowe.
W wielu krajach bałkańskich połowa kobiet romskich w wieku 20-24 lat wyszła za mąż przed ukończeniem 18 roku życia, w porównaniu do około 10% w skali kraju. Małżeństwo dziecka i porzucenie szkoły są ze sobą ściśle powiązane, szczególnie w przypadku dziewcząt, a takie małżeństwa narażają je również na niebezpieczeństwo wczesnej ciąży i porodu, jak również na wysokie ryzyko przemocy domowej.