Fact Sheet on Stalking
Mindy Mechanic, Ph.D.
National Violence Against Women Prevention Research Center
University of Missouri at St. Louis
Stalking: Define the Crime
Stalking jest powtarzającym się wzorcem niechcianego, nękającego lub zagrażającego zachowania popełnionego przez jedną osobę wobec drugiej. Czynności obejmują: nękanie telefoniczne, śledzenie, otrzymywanie niechcianych prezentów i inne podobne formy natrętnego zachowania. Wszystkie stany i rząd federalny wprowadziły przepisy przeciwdziałające stalkingowi. Definicje stalkingu, które można znaleźć w stanowych ustawach antystalkingowych, różnią się pod względem językowym, chociaż większość z nich określa stalking jako “umyślne, złośliwe i powtarzające się śledzenie i nękanie innej osoby, które zagraża jej bezpieczeństwu” (1).
Jak powszechny jest stalking?
Kto kogo prześladuje?
Mężczyźni popełniają najwięcej stalkingu. Cztery z każdych pięciu ofiar stalkingu to kobiety (2). Chociaż głośne przypadki prześladowania celebrytów przyciągają znaczną uwagę mediów, są one stosunkowo rzadkie. Większość przypadków stalkingu ma miejsce między osobami, które się znają. Mniej niż jedna czwarta kobiet i około jedna trzecia mężczyzn jest prześladowana przez nieznajomych. Kobiety są najbardziej narażone na prześladowanie przez obecnego lub byłego partnera w czasie trwania związku, po jego zakończeniu lub w obu tych momentach.
Jak stalking jest powiązany z przemocą domową?
Większość kobiet, które są prześladowane przez obecnych lub byłych intymnych partnerów, zgłasza również, że były fizycznie atakowane przez tych partnerów, a spory odsetek (1/3) zgłasza również, że był atakowany seksualnie przez tych samych partnerów, którzy je prześladowali (2). Te ważne ustalenia sugerują, że wbrew popularnym wyobrażeniom o tym, kto jest prześladowany, obecnie lub w przeszłości maltretowane kobiety są najbardziej narażone na ryzyko bycia prześladowanymi.
Jakich rodzajów zachowań prześladowczych doświadczają ofiary?
Kobiety będące ofiarami stalkingu najczęściej zgłaszają, że są śledzone, szpiegowane lub obserwowane w domu, w pracy lub w miejscach rekreacji (2). Wiele z nich donosi również o otrzymywaniu niechcianych telefonów, listów lub prezentów, a także o naruszaniu zakazu zbliżania się lub nakazu ochrony (2). Maltretowane kobiety prześladowane przez swoich aktualnych lub byłych partnerów zgłaszają: bycie krzywdzonymi, kradzież poczty, bycie obserwowanymi, otrzymywanie niechcianych telefonów do domu, bycie śledzonymi i otrzymywanie niechcianych wizyt od swoich aktualnych lub byłych partnerów (3). Maltretowane kobiety doświadczają wielu, seryjnych form przemocy i nękających zachowań stalkingowych popełnianych wobec nich, czasami tak często jak każdego dnia (3).
Czy ofiarom stalkingu grozi poważna krzywda?
W zależności od badanej próby kobiet, zgłaszane są różne odsetki przypadków grożenia poważną krzywdą:

Mniej niż połowa kobiet będących ofiarami stalkingu w badaniu NVAW zgłosiła, że była bezpośrednio zagrożona przez swoich prześladowców (2).

Czy stalkerzy są chorzy psychicznie?
Większość stalkerów nie jest psychotyczna (tzn. ma halucynacje/ urojenia), chociaż wielu z nich cierpi na inne problemy psychiczne, w tym depresję, nadużywanie substancji i zaburzenia osobowości (4).
Dlaczego stalkerzy angażują się w to zachowanie?
Motywacja do stalkingu nie ma głównie charakteru seksualnego, ale raczej zawiera w sobie złość i wrogość wobec ofiary, często wynikającą z rzeczywistego lub postrzeganego odrzucenia stalkera przez ofiarę (4). Ofiary postrzegają kontrolę i zachowania obsesyjne jako główne motywy działania stalkera (2).
Według badań NVAW, nieco więcej niż połowa kobiet będących ofiarami stalkingu zgłosiła ten fakt policjinie (2ał). Ogólnie rzecz biorąc, tylko 13% ofiar stalkingu zgłosiło, że ich sprawy były ścigane karnie. Policja była bardziej skłonna aresztować stalkera, gdy ofiarą była kobieta (2). Policja częściej kierowała ofiary płci żeńskiej niż męskiej do agencji pomocy ofiarom w celu uzyskania wsparcia i poradnictwa (2).
Jakie są koszty i konsekwencje stalkingu?

Ofiara stalkingu doświadcza wielu zakłócających psychologicznych konsekwencji stalkingu, w tym znacznego strachu i obaw o bezpieczeństwo, jak również objawów depresji, lęku i zespołu stresu pourazowego (2). Większość ofiar stalkingu nie szuka pomocy psychiatrycznej (2). Ofiary stalkingu zgłaszały brak średnio 11 dni w pracy, a 7% wskazało, że nigdy do niej nie wróciły (2).
Chociaż zabójstwo ma miejsce tylko w 2% przypadków stalkingu, kiedy do niego dochodzi, ofiarą jest najprawdopodobniej były partner intymny (4).

Jak możesz pomóc ofierze lub sobie, jeśli sam jesteś ofiarą?

Zapewnij wsparcie i potwierdzenie, ponieważ same groźby i nękanie, bez towarzyszącej im przemocy, są często minimalizowane lub lekceważone.
Przypomnij ofierze, aby zapoznała się z odpowiednimi stanowymi ustawami antystalkingowymi.
Pomóż ofierze w stworzeniu papierowego śladu dokumentującego dowody stalkingu. Rejestry rozmówcy, dzienniki rozmów telefonicznych, kopie listów z pogróżkami, zdjęcia obrażeń lub prześladowcy siedzącego przed domem to przykłady dowodów, które mogą pomóc w zbudowaniu sprawy.
Poinformuj funkcjonariuszy organów ścigania o stalkingu i przekaż im dowody, które mogą pomóc w sprawie. Jeśli funkcjonariusze organów ścigania odmówią przeprowadzenia dochodzenia, należy rozważyć skontaktowanie się z biurem prokuratora lub lokalną agencją pomocy ofiarom. Ofiara może być uprawniona do uzyskania zakazu zbliżania się lub nakazu ochrony. Rozważ uzyskanie nienotowanego numeru telefonu do użytku prywatnego, i ustaw automatyczną sekretarkę do odbierania połączeń na opublikowany numer.
Mieć łatwy dostęp do rezerwowego zestawu: pieniędzy, kart kredytowych, lekarstw, ważnych dokumentów, kluczy i innych wartościowych rzeczy na wypadek, gdybyś musiał szybko wyjść. Miej w pamięci bezpieczne miejsce, do którego możesz się udać w sytuacji awaryjnej.
Przechowuj numery telefonów agencji pomocowych w łatwo dostępnym miejscu.
Staraj się nie podróżować samotnie i zawsze zmieniaj trasy. Rozważ noszenie przy sobie telefonu komórkowego.

Agencje pomocy ofiarom są doskonałym źródłem wsparcia i dostarczają szczegółowych informacji na temat planowania bezpieczeństwa.
Źródło
1. Meloy, J.R., & Gothard, S. (1995). A demographic and clinical comparison of obsessional followers and offenders with mental disorders. American Journal of Psychiatry, 152, 258-263.
2. Tjaden, P., & Theonnes, N. (1998). Stalking w Ameryce: Ustalenia z krajowych badań nad przemocą wobec kobiet. Washington, D.C.: U.S. Department of Justice. NCJ Report No. NCJ 169592.
3. Mechanic, M.B., Weaver, T. L., & Resick, P.A. (1999). Intimate partner violence and stalking behavior: Exploration of patterns and correlates in a sample of acutely battered women, under review.