Abstract

Modele teoretyczne popularne w domenie zdrowia różnią się poziomem ogólności. Niektóre z nich zostały opracowane z myślą o wszelkich ludzkich zachowaniach społecznych, a następnie zastosowane w psychologii zdrowia, inne zostały zaprojektowane specjalnie z myślą o kwestiach związanych ze zdrowiem. Teorie specyficzne dla danej dziedziny, takie jak model przekonań zdrowotnych czy podejście percepcyjno-poznawcze, szczegółowo opisują czynniki istotne dla naszego rozumienia przekonań i działań związanych ze zdrowiem. W przeciwieństwie do nich, dopiero w trakcie badań empirycznych, modele pozbawione treści, takie jak teoria poznania społecznego i teoria planowanego zachowania, uzyskują konkretne informacje potrzebne do zrozumienia. Ich zaletą jest możliwość zastosowania w różnych dziedzinach zachowania. Niezależnie od tego, czy są to modele treściowe czy beztreściowe, główną użytecznością modeli opracowanych do tej pory było organizowanie i przekazywanie wiedzy o zachowaniach związanych ze zdrowiem. Niewiele głębokich spostrzeżeń wynika z ich zastosowania, z możliwym wyjątkiem uznania, że samoregulacja, a zwłaszcza poczucie własnej skuteczności, odgrywa główną rolę we wszystkich aspektach zdrowia, choroby i powrotu do zdrowia.

.