Kiedy Ridley Scott zaadaptował klasyczną powieść sci-fi Philipa K. Dicka Czy androidy marzą o elektrycznych owcach? na duży ekran, było tam mnóstwo pozłacanego tekstu, do którego można się zwrócić po pamiętne dialogi. Blade Runner podjął szersze tematy powieści i nasycił je elementami, które mogą sprawić, że doświadczenie filmowe będzie naprawdę wyjątkowe: zachwycającą oprawą wizualną i zapadającymi w pamięć one-linerami.

Opus Scotta nie było wielkim hitem w 1982 roku, ale od tego czasu urosło do rangi kultowego klasyka, a nawet doczekało się sequela, w niemałej mierze dzięki swoim cytowalnym tekstom. Biorąc pod uwagę jego szczerą inspekcję tego, co to znaczy być człowiekiem poprzez narrację człowiek kontra maszyna, jego scenariusz jest oszczędny tam, gdzie musi być, poetycki tam, gdzie powinien być, i z tymi najlepszymi cytatami, “zbudowany, aby trwać.”

Uaktualnione 21 grudnia 2020 przez Kayleena Pierce-Bohen: Większość dialogów w science-fiction jest sztuczna, zbyt dosłowna lub ma na celu po prostu wypełnić luki między punktami fabuły za pomocą ekspozycji. Nic więc dziwnego, że fani nadal chętnie sięgają po cytaty z filmu, który na nowo zdefiniował gatunek science fiction. Choć Blade Runner jest powszechnie chwalony za kierunek artystyczny, rozwój postaci i elementy tematyczne, tak wiele z jego siły i człowieczeństwa tkwi w pojedynczych zdaniach i poetyckim słownictwie.

15 “Obudź się. Czas umierać.”

Rutger Hauer kradnie film, grając zarówno wzruszającego, jak i przerażającego złoczyńcę, ale uznanie należy się słynnemu aktorowi charakterystycznemu Brionowi Jamesowi, którego występ jako Leona jest nie mniej pamiętny. Jest on zdesperowanym replikantem, który zmaga się ze zrozumieniem swoich emocji.

Po tym, jak był bezlitośnie testowany i eksperymentowany, nie jest zaskakujące, że dokonuje burzliwej ucieczki na początku filmu, odbierając ludzkie życie w tym procesie. Jedna z jego najbardziej kultowych linijek, jakkolwiek krótka, jest studium ironii i doskonałą reprezentacją chytrego humoru wypracowanego w filmie.

14 “‘Bardziej ludzki niż człowiek’ to nasze motto.”

Tyrell Corp starała się wyróżnić na polu sztucznej inteligencji poprzez tworzenie syntetycznych form życia, które były “bardziej ludzkie niż człowiek”, nigdy nie spodziewając się, że jej replikanci będą pragnęli odczuwać strach, gniew, nienawiść i miłość, co okazało się niebezpiecznym przywilejem.

Moralne implikacje w tworzeniu replikantów pojawiły się, gdy projektanci byli świadomi niebezpieczeństw, jakie stwarzało ich istnienie. Sam dr Tyrell doświadczył ich z pierwszej ręki, gdy znacznie później został zabity za utowarowienie swoich kreacji.

13 “Czy podoba ci się nasza sowa?”

W bliskim przyszłości świecie Blade Runnera prawdziwe zwierzęta są trudno dostępne, nie pozostawiając ludziom wyboru, jak tylko wydawać tysiące dolarów na ich syntetyczne wersje. Tyrell Corp oferuje piękną linię ssaków, fauny i gadów, które są “bardziej zwierzęce niż zwierzęce.”

Kiedy Deckard składa wizytę w siedzibie firmy, zauważa szczególnie wykwintną sowę. Rachael pyta go, jak mu się podoba, a on jest zdumiony, gdy dowiaduje się, że to podróbka.”

12 “Bolesne jest życie w strachu, prawda?”

Podczas gdy Roy Batty dostaje dużo uwagi w Blade Runnerze ze względu na swoją intensywność, Leon Kowalski nadaje ton złej woli Nexusa 6, która będzie podkreślać resztę filmu. Leon wypowiada powyższą kwestię, którą Batty powtarza później w kulminacyjnym momencie filmu, ucieleśniając moralne stanowisko filmu.

Bardziej wyrafinowani replikanci, tacy jak Rachael, nie są świadomi, że są syntetycznymi istotami, ale Leon i Roy są. Wiedzą o swojej dacie wygaśnięcia, nie wiedzą tylko, kiedy to nastąpi. Żyją w wiecznym strachu, strachu przed śmiercią, który jest jednym z najbardziej brutalnych składników ludzkiej kondycji.

11 “I’m not in the business. I am the business.”

Deckard często twierdził, że ma niewielki szacunek dla replikantów, a gdyby funkcjonowali tak, jak zostali zaprojektowani, nie musiałby w ogóle zauważać ich zachowania. Mówiąc do Rachael o wycofaniu replikantów jest tylko czas wyznaje dostać “wstrząsy” z zabijania ich.

Jego temat bycia w “biznesie” nie rezonuje z nią, ponieważ nie może odnosić się do życia Deckard wykonane z komercyjnego aspektu jej rówieśników. Rachael musi pogodzić się z ponurą myślą, że jest niczym więcej niż towarem, ale będąc “bardziej ludzka niż człowiek” może zrozumieć jej godne ubolewania traktowanie.

10 “Chew, gdybyś tylko mógł zobaczyć to, co widziałem twoimi oczami.”

Throughout Blade Runner, “oko” jest potężnym symbolem. Film zaczyna się od tego, że nieregularne ruchy oczu Leona są badane w ramach testu mającego określić, czy jest on człowiekiem, a sztuczne oczy Roya oferują mu sposób na rozpoczęcie rozwijania pewnych emocji.

Kiedy Roy poluje na Chewa, człowieka odpowiedzialnego za stworzenie jego oczu, wyjaśnia przerażonemu inżynierowi, że oczy, które dla niego stworzył, pomogły mu poinformować o jego dojrzewających uczuciach. Chew mógł dać mu oczy, tak jak Tyrell Corp dał mu ciało i umysł, ale to on użył ich, by przekroczyć swój status replikanta.

9 “Nie mogę polegać na swoich wspomnieniach.”

Jednym z najbardziej poruszających aspektów fabuły jest to, że replikanci są stworzeni jako istoty budzące współczucie. Każdy replikant, bez względu na swoją historię, może być postrzegany w tragiczny sposób, zwłaszcza gwiazda Tyrella – Rachael, która w pewnym momencie mówi Deckardowi, że nie może polegać nawet na własnych wspomnieniach.

Wspomnienia są tym, co składa się na osobowość człowieka i jego poczucie jaźni. Bez nich, są one w pustym stanie, pozbawiony doświadczeń z przeszłości, i nie jest w stanie wiedzieć, jak współdziałać ze światem. Rachael myślała, że wie, kim jest z powodu wspomnień wszczepionych do jej kory mózgowej, ale po odkryciu prawdy, zdaje sobie sprawę, że nie może nigdy wiedzieć, kim naprawdę jest, dodając do filmu fantastyczne poczucie noir dread.

8 “Światło, które płonie dwa razy jaśniej, płonie o połowę krócej – a ty płonąłeś tak bardzo, bardzo jasno, Roy. Spójrz na siebie: jesteś Synem Marnotrawnym; jesteś niezłą nagrodą!”

Kiedy Roy Batty wyrusza na poszukiwanie swojego stwórcy, zamierzając poprosić o przedłużenie cyklu życia, znajduje tylko niechętną reprymendę ze strony swojego ojca, doktora Tyrella. Tyrell stara się przekonać swoje irytujące stworzenie, że udało mu się w ciągu czterech lat przeżyć niezwykłe życie, ale bez względu na to, co zrobi, nie może powstrzymać upływu czasu.

Roy nie może przyjąć tej wiadomości i zabija Tyrella, ostatni akt kary za stworzenie istoty, która jest tak wyrafinowana, że może dostrzec niesprawiedliwość własnego losu. Moc, którą Tyrell obdarzył swoje stworzenie, wykorzystuje do zakończenia swojego życia.

7 “Nic, za co bóg biomechaniki nie wpuściłby cię do nieba.”

Roy Batty spędza dwie trzecie Blade Runnera, próbując dostać się do doktora Tyrella, naiwnie myśląc, że może przedłużyć jego czteroletni cykl życia. Kiedy w końcu się spotykają i Roy dowiaduje się twardej prawdy, że Tyrell nic nie może zrobić, popada w przygnębienie.

Dla Roya rozpacz jest udawana, ale przez chwilę wydaje się być zaniepokojony “wątpliwymi” rzeczami, które zrobił, jak gdyby liczyły się one przeciwko niemu w innym życiu, którego jego syntetyczny rodzaj na pewno nigdy nie zobaczy. Kiedy Tyrell prosi go o wyjaśnienie natury tych rzeczy, sardonicznie wypowiada tę fantazyjną kwestię.

6 “Szkoda, że nie będzie żyła. Ale z drugiej strony, kto ma?”

Edward James Olmos sportretował enigmatycznego Gaffa w filmie, gliniarza lubiącego składać origami critters, jak również woskować filozoficznie. Czasami partner Deckarda, wiedział więcej o słynnym Blade Runnerze niż on sam o sobie.

Gaff miał wiele linii, które wywołały debatę na temat statusu Deckarda jako człowieka lub replikanta, a jego linia dotycząca Rachel zdawała się sugerować, że czymkolwiek Deckard może być, powinien próbować żyć życiem, które coś znaczy.

5 “Ogniste anioły spadły. Deep thunder rolled around their shoulders… burning with the fires of Orc.”

Rutger Hauer często sugerował linie dialogowe dla filmu, aby rozszerzyć zakres jego świata, a jeden z nich pochodził od słynnego angielskiego poety Williama Blake’a, który, choć uważany za szalonego za życia, stał się czczony jako jeden z największych umysłów literackich, jakie kiedykolwiek istniały. Hauer wybrał dla Batty’ego cytat z utworu Blake’a “America: A Prophecy” w scenie, którą dzieli z Chew.

Hauer zmienił oryginalną linię początkową z “Fiery the angels rose” na “Fiery the angels fell”, być może wskazując na upadek replikantów z łaski w oczach ich twórcy. Historycy nawiązali do burzliwej postaci Orka i jego historii mającej coś wspólnego z synem buntującym się przeciwko ojcu.

4 “Not very sporting to fire on an unarmed opponent. Myślałem, że miałeś być dobry. Czy nie jesteś ‘dobrym’ człowiekiem?”

Batty drwiący z Deckarda w ich ostatniej kulminacyjnej walce jest tylko jednym z wielu przypadków, w których Deckard konfrontuje się z własnymi błędami. Widzowie przez cały film zastanawiają się, czy Deckard jest nie tylko człowiekiem czy replikantem, ale czy jest “dobrym człowiekiem” (bohaterem tej historii) zabijającym istoty, które po prostu chcą mieć prawo do istnienia.

Deckard wie, że musi zrobić wszystko, co w jego mocy, by wyeliminować zagrożenie, jakie stanowi Batty, ale nawet jeśli ma broń palną, a Batty jest bezbronny, jego umysł jest o wiele większą bronią niż cokolwiek materialnego. Z nim, może rozbroić Deckard w sposób, który wykracza poza fizyczne.

3 “Sześć! Siedem! Idź do piekła albo do nieba!”

Cała konfrontacja między Deckardem a Battym na końcu filmu to chaotyczna, dzika jazda pełna adrenaliny i pierwotnej energii, po części dzięki odważnemu fizycznemu występowi Rutgera Hauera. Gdy szarżuje po zniszczonym budynku, staje się pierwotną wersją człowieka.

Przewyższa Deckarda brutalną siłą, wytrzymałością i sprytem, ale nawet on wie, że wszystkie te cechy są na nic, ponieważ kończy mu się czas. To tak, jakby chciał dostać trzewne doświadczenie z jego ostatnich chwil, a on wybiera Deckard jako diabeł tańczy z nim w bladym świetle księżyca. Nawiasem mówiąc, w jednej z wersji filmu Deckard ma naprawdę przejmujący komentarz, gdy Batty umiera.

2 “I want more life.”

Jeden z oryginalnych Replikantów, którzy poprowadzili rewoltę poza światem, Roy Batty został zaprojektowany i skonstruowany jako żołnierz bojowy. Jak wielu z jego pokolenia Nexus 6, jego cykl życia wynosił tylko cztery lata, wystarczająco dużo czasu, by spełnić swoje zadanie.

Ale Roy, podobnie jak inni replikanci, pragnął emocji. Chciał mieć szansę doświadczyć życia tak, jak ludzie, i poprowadził polowanie na Tyrella, aby jego stwórca mógł przedłużyć jego życie.

1 “Widziałem rzeczy, w które wy, ludzie, nie uwierzylibyście. Statki szturmowe płonące u ramion Oriona. Widziałem, jak wiązki C błyszczą w ciemności w pobliżu wrót Tannhausera. Wszystkie te chwile przepadną w czasie, jak łzy w deszczu.”

Jedną z najtragiczniejszych postaci w całym Blade Runnerze jest jego czarny charakter, który wyłania się jako byroniczny bohater w epickim finale. Chociaż jest on bezlitośnie zabijany, widzowie nie mogą pomóc, ale empatyzują z nim dzięki magnetycznemu występowi Rutgera Hauera, który nadaje Batty’emu poczucie szlachetnej prawości.

Hauer zaimprowizował linię “jak łzy w deszczu” w ostatnim monologu Batty’ego, wygłoszonym do Deckarda, gdy jego ciało zaczęło się wyłączać pod koniec cyklu życia. W jego dążeniu do życia więcej, przekazał Deckard niesprawiedliwości Tyrell Corp, i mówiąc mu swoje wspomnienia, będą one zachowane po jego śmierci. Stało się to jedną z najbardziej prowokacyjnych – nie wspominając o ludziach – linii całego filmu.

About The Author