Autor: Bob Goemans
Veteran fishkeeper Bob Goemans wspomina swoje różne doświadczenia z triggerfishes, ze szczegółami na temat ich zróżnicowanych osobowości i wymagań pielęgnacyjnych.
Triggerfish Basics
Triggerfish derive ich wspólną nazwę od ich zdolności do blokowania i odblokowywania ich pierwszej płetwy grzbietowej. Płetwa ta jest normalnie schowana i noszona w rowku na górnej części ciała. Kiedy przestraszony, ryba będzie dart do szczeliny lub gałęzi koral i podnieść tę płetwę, bezpiecznie blokując się w jego miejscu ochrony. Ten pierwszy podniesiony i zablokowany kręgosłup może być zwolniony tylko wtedy, gdy drugi kręgosłup – spust – jest wciśnięty do jego wnęki.
Istnieje wiele cech i nawyków, które czynią ryby spustowe interesującymi. Są to zdecydowanie ryby z osobowością! Mają dziwną formę pływania, gdzie płetwy odbytowe i grzbietowe są używane do większości ich ruchu; niemniej jednak, gdy wybuchy prędkości są potrzebne, używają szybkich ruchów ogona. Poza tym, że są bardzo odporne i piękne, ryby te wydają się być również dość inteligentne. Jednak większość z nich jest dość wojownicza i niektóre znane są z tego, że atakują nurków, gdy ci zbytnio zbliżają się do ich terytorium. Triggery są lepiej utrzymywane z dużymi murenami, lucjanami, żabnicami i tangami, ponieważ nie można im ufać z mniejszymi kolegami z akwarium.
Biologia, zachowanie i taksonomia
Rodzina Balistidae (triggerfishes) zawiera 10 rodzajów i 40 gatunków, z których niewiele nadaje się do przeciętnego akwarium domowego. Jak angelfish i surgeonfish, wyzwalacze mają bocznie skompresowane ciała i małe usta, ale mają silne szczęki i dłuto-jak zęby do zgniatania twardych-skorupy ofiary. Ich łuski są jak płyty, i choć nie mają płetwy miednicowe, jest kręgosłup miednicy. Mają również trzy grzbietowe kręgosłupy, ale u niektórych gatunków trzeci kręgosłup jest słabo rozwinięty.
Dieta
Triggerfish są mięsożerne, a ich dieta składa się głównie z małych ryb, rozgwiazd, krabów, krewetek, ślimaków i jeżowców, więc najlepiej trzymać je w akwarium tylko z rybami-lub przynajmniej takim bez smacznych bezkręgowców.
Charakterystyka fizyczna
Głowa ryby spustowej często zajmuje jedną trzecią długości jej ciała i zawiera dobrze rozwinięte i niezależnie ruchome oczy, które są umieszczone wysoko na ciele, aby chronić przed kolcami jeżowców. W rzeczywistości, poza tym, że są bardzo zdolne do zerwania kolców jeżowców, aby dostać się do centralnego mięsistego obszaru ciała, triggerfish są również zdolne do wyrzucenia strumienia wody z ich ust, aby odwrócić jeżowce, aby mogły dostać się do ich miękkiego podbrzusza.
Resting
W akwariach, jeśli dieta trigger’s jest nieodpowiednia, będzie miała tendencję do utraty swoich żywych kolorów, ale zauważ, że zwykle jest bledsza, gdy odpoczywa w godzinach nocnych. Zazwyczaj odpoczywają na skalnych gzymsach, wśród gałęzi koralowców i/lub w jaskiniach i szczelinach.
Otrzymywanie
Triggery powinny być trzymane z małymi kawałkami muszli na powierzchni piasku, ponieważ lubią je gryźć lub przewracać w poszukiwaniu zdobyczy. Lepiej, żeby te muszelki były ich “zabawkami” niż innym wystrojem akwarium! A poza tym, muszle pomagają utrzymać zęby ryb w dobrym stanie (ich zęby mogą rzeczywiście stać się zbyt długie i spiczaste i powodować pewne trudności w karmieniu).
Z powodu ich agresywności, trzymałem bardzo niewiele triggerfish, które wybrałbym po raz drugi, jednak te, które utrzymywałem są warte wspomnienia, podobnie jak jeden gatunek, którego nie umieściłbym w akwarium z żadnymi kolegami.
Zalecane Triggerfish
Odonus niger
Zacznę od mojego osobistego faworyta, Odonus niger, który był w wielu moich akwariach. Znany jest pod kilkoma różnymi nazwami, w tym black triggerfish, blue triggerfish, red-toothed triggerfish, red-fang triggerfish, lub często po prostu Niger triggerfish. Pochodzi z Indo-Pacyfiku: Morze Czerwone do Durbanu w RPA, Markizy i Wyspy Towarzystwa, południowa Japonia do Wielkiej Rafy Koralowej i Nowej Kaledonii, gdzie zwykle zamieszkuje płytkie wody przybrzeżne do zewnętrznych raf na głębokości od 9 do 30 metrów, gdzie osiąga długość około 20 cali (50 cm). Jednak większość z tych, które widziałem w handlu są znacznie mniejsze, z rozmiarami wahającymi się od cala (2½ cm) do około 8 cali (20 cm).
Najdojrzalszych członków O. niger mają zęby, które są naprawdę czerwone, a ich ubarwienie ciała wydaje się zależeć od oświetlenia i pory dnia- zwykle niebieskie, ale czasami pojawiające się niebiesko-zielony lub nudny zielony kolor. Duży obszar głowy O. niger jest podświetlony niebieskimi liniami i kropkami wokół pyska, i jest bledszy niż reszta ciała, dzięki czemu wyróżnia się. Jego ogon ma również długie włókna na górnej i dolnej krawędzi spływu. Z jakiegoś powodu nazwałem tę rybę “Darth Vader”, ponieważ wydaje się mieć niesamowitą zdolność świadomości. Zawsze była albo widoczna, albo nie w odpowiednich momentach, a kiedy nadszedł czas jedzenia, nie można było odmówić jej udziału w pokarmie!
Zawsze kupowałem tę piękność dość małą – np. mniej niż 3 cale (7½ cm) – i zawsze trzymałem ją z kolegami z akwarium co najmniej jej wielkości, ponieważ wszystko mniejsze uważała za posiłek. W rzeczywistości była trzymana z dużymi żabnicami, rybami kostnoszkieletowymi, murenami, a nawet z lwowatymi, które były znacznie wolniejszymi pływakami, ale zawsze były w stanie skutecznie odeprzeć zainteresowanie płetwami ze strony triggerfish. Niemniej jednak, triggerfish musiał być karmiony w pierwszej kolejności, ponieważ był najszybszy w tych zbiornikach.
Wytrzymałość może być niedopowiedzeniem, a kuloodporność kolejnym; jest to okaz, który nie jest wybredny co do jakości wody ani większości towarzyszy w zbiorniku, z wyjątkiem innych z jego własnej rodziny, ponieważ jedna triggerfish na zbiornik jest ogólną zasadą. Jeśli chodzi o dietę, wszystko co mięsne było idealne, a ja często przywoziłem jeżowce z moich wycieczek do pobliskiego Meksyku tylko po to, aby obserwować Darth Vadera podczas jego wybryków. W międzyczasie karmiłem je wzbogaconymi, rozmrożonymi kawałkami mięsa ryb i krewetek, a także mięczakami, jeśli były dostępne. (Powinienem zauważyć, że ostatnio dotarła do mnie informacja, że hodowane w wodzie morskiej molinezje mogą być teraz ponownie dostępne, co byłoby doskonałym żywym pokarmem dla tych drapieżników, jak również dla lionfish: sprawdź www.saltwatermollies.com.)
Balistoides conspicillum
Kolejnym moim ulubieńcem jest clown triggerfish Balistoides conspicillum, który osiąga długość około 20 cali (50 cm). Pochodzi z Oceanu Indo-Pacyficznego: Afryki Wschodniej na południe do Durbanu RPA, Indonezji, Samoa, południowej Japonii i Nowej Kaledonii, gdzie pływa w otwartych, głębokich obszarach spadkowych, jednak szuka lokalnych jaskiń, w których może się ukryć.
Bez wątpienia jest to bardzo piękna ryba. Młode mają duże białe plamy na większości ciała i głowy, a także żółty obszar pyska. W miarę dojrzewania, wokół pierwszej płetwy grzbietowej zaczyna się rozwijać żółty obszar siodła zawierający małe niebieskawe plamki. Żółty na pysku ustępuje tylko do niewielkiego obszaru wokół ust i jest ograniczony białą linią. The few specimens I’ve kept over the years were all about 6 inches (15 cm) or slightly smaller and had their mature color pattern.
Mine were maintained in systems no smaller than 125 gallons, and their tankmates were generally tough damselfish, large surgeonfish, and moray eels. Błazenki mogą być uważane za nieco agresywne i nie należy im ufać z niczym bardzo małym lub o łagodnym usposobieniu! W rzeczywistości jeden z moich twardych damselfishów, które przywiozłem z wód Meksyku zaginął tydzień po tym, jak dołączył do niego błazenek. Nigdy nie dowiedziałem się, co się z nim stało, ale mogła to być ośmiornica, która wślizgnęła się do tego 320-galonowego zbiornika z żywej skały przywiezionej z podróży po basenach w Meksyku (inna historia na inny czas). Jej wymagania są takie same jak wyżej wymienionych gatunków, jednak błazenki powinny mieć duże otwarte przestrzenie do pływania.
Xanthichthys auromarginatus i Melichthys vidua
Błękitno-gardłowa triggerfish Xanthichthys auromarginatus, która osiąga długość około 8 cali (20 cm), może być uważana za dość łagodną w temperamencie w porównaniu z innymi w swojej rodzinie. Pochodzi z Oceanu Indo-Pacyficznego: od Afryki Południowej na północ do Wysp Ryukyu i na wschód do Wysp Hawajskich. Miałem ten gatunek dwa razy, i w obu przypadkach moje 3-calowe (7½-cm) okazy były dość łagodne i dobrze wychowane, i dobrze radziły sobie w mieszanym towarzystwie.
Innym, który również był dobrze wychowany był pink-tail triggerfish Melichthys vidua, który pochodzi z podobnych obszarów jak X. auromarginatus, ale staje się nieco większy przy 14 calach (35 cm). Obie te ryby zostały zakupione jako dość małe, około 2 do 3 cali, i faktycznie stały się dobrymi towarzyszami w zbiorniku i można je uznać za łagodniejsze i lepiej wychowane niż jakiekolwiek inne w rodzinie triggerfish.
Rhinecanthus spp: Not to Be Trusted
Miałem kilka triggerfish, które były poza moją strefą komfortu, ponieważ nie były całkowicie godne zaufania nawet w mieszanym towarzystwie większych ryb. Pierwszą z nich była Picasso, czyli białopłetwa, hawajska triggerfish Rhinecanthus aculeatus, która zamieszkuje większość tropikalnych mórz świata, np, Morze Czerwone i Afrykę Południową, na wschód do Hawajów, Markizów i Wysp Tuamotu, południową Japonię, Wyspy Lorda Howe’a, a także wschodni Ocean Atlantycki – Senegal do Afryki Południowej, co czyni go jednym z bardziej obfitych triggerfish, a zatem ogólnie najtańszym.
Osiąga 10 cali (25 cm) długości i jest jedną z niewielu triggerfish, która toleruje inne tego samego gatunku w tym samym zbiorniku; jednakże, powinny one być dodane jako młode – najlepiej w tym samym czasie – jeśli to ma być wypróbowane. Dziwną rzeczą w przypadku tego gatunku jest to, że można go usłyszeć śpiącego! Tak, to chrapie, faktycznie emitując słyszalny dźwięk warkotu podczas snu. (Właściwie moja żona robi to samo, ale ona w to nie wierzy!)
Podobny w rozmiarze i ubarwieniu jest triggerfish prostokątny R. rectangulus, pochodzący z tych samych obszarów z wyjątkiem regionu atlantyckiego. Również nieco podobny pod względem wielkości i ubarwienia jest Assasi/Arabian Picasso triggerfish R. assasi. R. assasi, jednak pochodzi z zachodniego Oceanu Indyjskiego, tj. od Morza Czerwonego do Zatoki Omańskiej i Zatoki Perskiej.
Wszystkie trzy z tych gatunków Rhinecanthus miały w zasadzie taką samą dietę i temperament, ale lubiły zmieniać wystrój systemu, żuć moje czujniki temperatury i sondy, i brać strzał w płetwy większych kolegów. Należy pamiętać, że nie wszystkie moje akwaria miały studzienki, gdzie przeniesienie niektórych z tych elementów byłoby możliwe, więc była to dla mnie nauczka na przyszłość.
Pseudobalistes fuscus: A Big Mistake
Prawdopodobnie największym błędem jaki popełniłem był błękitny triggerfish Pseudobalistes fuscus, który może osiągnąć spore rozmiary, np. 18 cali (45 cm). Pochodzi z Morza Czerwonego do Durbanu w RPA, Wysp Towarzystwa, południowej Japonii, Wielkiej Rafy Koralowej i Nowej Kaledonii, gdzie zazwyczaj zamieszkuje głębokie rafy. Ta bardzo ładna ryba została zakupiona jako dość mała i umieszczona w dużym 220-galonowym systemie z dużo większymi kolegami. Niestety ten zbiornik nie miał sumpa, a kiedy znalazłem tę rybę, która odgryzła kabel od grzałki (po tym jak zjadła wszystkie ślimaki w akwarium), to była ostatnia kropla. It wasn’t easy getting it out of that aquarium, but it went back to the local shop for credit towards another purchase.
Some Complete Terrors
Before I close, it’s a must to mention Balistapus undulatus, the undulate, orange-lined, orange-tailed, or yellow-tailed triggerfish, which gets to about 12 inches (30 cm). Pochodzi z Oceanu Indo-Pacyficznego: Morze Czerwone do Afryki Południowej, Wyspy Line, Markizy i Tuamotu, południowa Japonia, Wielka Rafa Koralowa i Nowa Kaledonia. Jest to łatwe do zidentyfikowania piękno, ponieważ ma żółtawo-pomarańczowy ogon z falistymi pomarańczowymi liniami na ciemnozielonym ciele.
Słowo “agresywny” nie oddaje tej rybie sprawiedliwości-“terror” lub “demon” może lepiej do niej pasować. Z drugiej strony, “dziki” może być najlepszym opisem. W rzeczywistości jest to tak agresywna ryba, że nie może być bezpiecznie trzymana z niczym innym jak tylko z samą sobą! A powinienem zauważyć, że dobry przyjaciel trzymał w swoim sklepie pełnoletni okaz w 75-galonowym szklanym zbiorniku. Jeśli położyłeś rękę w pobliżu panelu zbiornika, ryba zaatakowała panel, który był dobrze oszpecony śladami wyżłobień po zębach spustowca! This is not something for your home aquarium, especially not with tankmates of any size-unless you’re planning on using them as live food.
Another two in this same “terror” category that are unmanageable in mixed surroundings are the titan triggerfish Balistoides viridescens and the queen triggerfish Balistes vetula. Balistoides viridescens dostaje się do około 30 cali (75 cm) i faktycznie atakuje nurków, podczas gdy Balistes vetula ma 20 cali (50 cm) i może (i prawdopodobnie tak się stanie) zmienić wystrój akwarium, ugryźć rurki wentylacyjne, złamać rurki grzałek i porysować boczne panele akwarium.
Make a Cautious Choice
Including, my favorite trigger has always been the Nigertrigger Odonus niger, and as for two that are somewhat more mild mannered, the blue-throat triggerfish Xanthichthys auromarginatus and the pink-tail triggerfish Melichthys vidua can be considered quite well behaved in mixed company. Jednak żadna z nich nie powinna być uważana za bezpieczną w towarzystwie mniejszych ryb lub smacznych bezkręgowców, takich jak krewetki, ślimaki i jeżowce, ponieważ będą one traktowane jako śniadanie, obiad lub kolacja. Upewnij się, aby zrobić swoje badania i wybrać mądrze przed dodaniem spust do swojego akwarium.