Od czasu pojawienia się zwiększonego ustawodawstwa i finansowania w 2005 roku, rozwój szczepionek opartych na komórkach stał się priorytetem dla amerykańskiej gotowości na pandemię grypy.3 W rezultacie rozwój szczepionek opartych na komórkach szybko posunął się naprzód. Tradycyjne szczepionki oparte na jajach mają pewne ograniczenia, takie jak zależność od wystarczającej globalnej podaży jaj, niemożność szybkiego zwiększenia produkcji, długi proces produkcyjny i możliwość niedopasowania do szczepów grypy ze względu na różnice antygenowe. Proces opracowywania szczepionek opartych na komórkach obejmuje szybszy cykl produkcyjny, co również może skrócić czas niezbędny do wdrożenia powszechnych szczepień w obliczu potencjalnej epidemii.

Szczepionki przeciwko grypie oparte na komórkach są hodowane w komórkach pochodzących od ssaków, a nie w jajach kurzych, jak to zwykle bywało. Szczepionki komórkowe są produkowane poprzez zaszczepienie wirusów grypy (CVV) zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).2 Są one hodowane w hodowlanych komórkach zwierzęcych i mają czas na replikację. Po replikacji płyn zawierający wirusa jest izolowany z komórek, a antygen wirusa jest oczyszczany. Antygen wirusa jest następnie poddawany testom i procesowi zatwierdzania przez FDA. Szczepionki oparte na komórkach nie opierają się na procesach produkcji i hodowli zwierząt, które są wymagane w przypadku szczepionek opartych na jajach.3

Ten proces wytwarzania szczepionki opartej na komórkach został zatwierdzony przez FDA w 2012 r., a produkcja szczepionki Flucelvax, jedynej szczepionki przeciwko grypie opartej na komórkach dostępnej w Stanach Zjednoczonych, rozpoczęła się w sierpniu 2016 r. Zatwierdzenie szczepionki Flucelvax było oparte na badaniu klinicznym przeprowadzonym w Europie i Stanach Zjednoczonych, które objęło ponad 11 404 uczestników, którzy zostali randomizowani do otrzymywania szczepionki Flucelvax (n = 3828), Agriflu (n = 3676) lub placebo (n = 3000). Wyniki badania klinicznego wykazały, że szczepionka Flucelvax była w 83,8% skuteczna w zapobieganiu zakażeniom grypowym w porównaniu z placebo i była nie gorsza niż szczepionka Agriflu na bazie jaj.4

Jako dodatkowe wsparcie skuteczności szczepionki, w retrospektywnym badaniu, które obejmowało dane od ponad 13 milionów beneficjentów Medicare w wieku 65 lat i starszych w sezonie grypowym zdominowanym przez H3N2 w latach 2017-2018, porównano skuteczność szczepionki Flucelvax ze szczepionkami czterowalentnymi opartymi na jajkach, opartymi na jajkach w wysokiej dawce, z adiuwantem i w standardowej dawce. Spośród 13 milionów uczestników, 5% otrzymało szczepionkę czterowalentną opartą na komórkach, 14% otrzymało szczepionkę czterowalentną opartą na jajkach, 63% otrzymało szczepionkę wysokodawkową, 11% otrzymało adiuwant, a 7% otrzymało standardową szczepionkę trójwalentną. Wyniki wskazują, że szczepionki komórkowe były o około 11% skuteczniejsze w zapobieganiu przyjęciom do szpitala i wizytom w przychodni związanym z grypą w porównaniu ze szczepionkami jajecznymi.4 Chociaż wynik ten nie był istotny statystycznie, zmniejszenie liczby przyjęć do szpitala i wizyt w przychodni było prawdopodobnie istotne klinicznie.

Skuteczność szczepionki mierzona mianem jest kolejną metodą oceny skuteczności różnych preparatów szczepionkowych. Badacze zbadali reakcję miana pomiędzy preparatami szczepionek opartymi na komórkach i na jajach. W 2018 roku Rajaram i wsp. przeprowadzili retrospektywną ocenę skuteczności szczepionki porównując izolaty szczepów grypy oparte na komórkach i jajach; opierało się to na zebranych danych o podobieństwie antygenowym między wersjami opartymi na komórkach ssaków i wersjami opartymi na jajach wirusów H3N2 oraz na zmierzonych mianach przy użyciu testów zahamowania hemaglutynacji. Po przeanalizowaniu danych badacze stwierdzili, że większy odsetek próbek wirusa H3N2 pasował do wzorca ssaków niż do wzorca jaj. Niski poziom podobieństwa antygenowego między wirusem H3N2 a referencją opartą na jajach może wyjaśniać stosunkowo niską skuteczność szczepionek opartych na jajach przeciwko szczepowi H3N2.5

W kwietniu 2019 r. firma Seqirus ogłosiła decyzję o produkcji szczepionki Flucelvax Quadrivalent na sezon 2019-2020 z zastosowaniem podejścia opartego na komórkach, które jest zalecane przez WHO. Decyzja ta wynikała z obniżonej skuteczności szczepionek opartych na jajach przeciwko szczepowi H3N2 stwierdzonej przez Rajaram i wsp. Formuła szczepionki na sezon 2019-2020 obejmuje następujące 4 szczepy: (1) A/Singapore/GP1908/2015 IVR-180 (H1N1) (wirus podobny do A/Michigan/45/2015); (2) A/North Carolina/04/2016 (H3N2) (wirus podobny do A/Singapore/INFIMH-16-0019/2016); (3) B/Iowa/06/2017 (wirus podobny do B/Colorado/06/2017); oraz (4) B/Singapore/INFTT-16-0610/2016 (wirus podobny do B/Phuket/3073/2013-).6-9 Technologia szczepionek opartych na komórkach jest zachęcającym postępem, który powinien umożliwić większej liczbie osób otrzymanie skuteczniejszych i bardziej aktualnych szczepionek przeciwko grypie. Powszechne stosowanie szczepionek opartych na komórkach może przynieść dodatkowe korzyści, takie jak zmniejszenie hospitalizacji i kosztów związanych z opieką zdrowotną dla pacjentów, wśród innych omówionych potencjalnych korzyści. Uzasadnione są dalsze badania, które pomogą określić ilościowo wpływ szczepionek komórkowych na wyniki kliniczne.

W. JUSTIN MOORE, PHARMD obecnie kończy szkolenie w ramach rezydentury PGY-1 w Northwestern Memorial Hospital, gdzie ukończy również rezydenturę PGY-2 w zakresie chorób zakaźnych.ANOOJ SHAH, PHARMD obecnie kończy szkolenie w ramach rezydentury PGY-1 w Northwestern Memorial Hospital, gdzie ukończy również rezydenturę PGY-2 w zakresie chorób zakaźnych.

• Harding AT, Heaton NS. Efforts to improve the seasonal influenza vaccine. Vaccines (Basel). 2018;6(2):E19. doi: 10.3390/vaccines6020019.
• Szczepionki przeciw grypie oparte na komórkach. Strona internetowa CDC. cdc.gov/flu/prevent/cell-based.htm. Zaktualizowano 18 kwietnia 2019 r. Dostęp 5 czerwca 2019.
• Perdue ML, Arnold F, Li S, et al. Przyszłość produkcji szczepionek przeciwko grypie opartych na kulturach komórkowych. Expert Rev Vaccines. 2011;10(8):1183-1194. doi: 10.1586/ erv.11.82.
• Schnirring L. Study: Szczepionka przeciw grypie oparta na komórkach tylko trochę lepsza niż oparta na jajkach. Strona internetowa Center for Infectious Disease Research and Policy. cidrap.umn.edu/ news-perspective/2018/12/study-cell-based-flu-vaccine-just-bit-better-egg-based. Opublikowano 18 grudnia 2018 r. Dostęp 5 czerwca 2019.
• Flucelvax: pierwsza szczepionka sezonowa wykorzystująca technologię hodowli komórkowej. Strona internetowa American Pharmacists Association. pharmacist.com/flucelvax-first-seasonal-vaccine- using-cell-culture-technology. Opublikowano 1 stycznia 2013 r. Dostęp 5 czerwca 2019.
• Rajaram S, Van Boxmeer J, Leav B, Suphaphiphat P, Iheanacho I, Kistler K. 2556. Retrospektywna ocena niedopasowania z izolacji szczepów grypy opartej na jajach w porównaniu do izolacji opartej na komórkach i możliwe implikacje dla skuteczności szczepionki. Open Forum Infect Dis. 2018;5(suppl 1):S69. doi: 10.1093/ofid/ ofy209.164.
• Flucelvax Quadrivalent . Summit, NJ: Seqirus USA Inc; 2018. labeling.seqirus.com/PI/US/Flucelvax/EN/Flucelvax-Prescribing- Information.pdf. Accessed June 5, 2019.
• Seqirus ogłasza dalsze postępy w technologii szczepionek przeciwko grypie opartych na komórkach . Summit, NJ: Seqirus; April 15, 2019. prnewswire.com/news-releases/ seqirus-announces-further-advances-in-cell-based-influenza-vaccine-technology- 300831979.html. Dostęp 5 czerwca 2019.
• Kokosky G. Manufacturer to produce cell-based flu vaccine for next season. Strona internetowa Pharmacy Times. pharmacytimes.com/resource-centers/flu/vaccine-manufacturer- to-produce-cellbased-flu-shots-for-next-season. Opublikowano 16 kwietnia 2019 r. Dostęp 5 czerwca, 2019.

.