“Edukacja jest najpotężniejszą bronią, której możesz użyć, aby zmienić świat.”
Ten cytat Nelsona Mandeli jest jednym z najbardziej znanych powiedzeń na temat wartości edukacji. Ale dlaczego ten cytat stał się tak sławny i co sprawia, że jest tak przejmujący?
W przeddzień naszej ostatniej konferencji szkół Cambridge w cyklu 2018-19 na temat “tworzenia warunków do sukcesu” w Kapsztadzie, wypada zastanowić się nad tym, jak podejście Mandeli do edukacji może nas zainspirować podczas tworzenia warunków do sukcesu dla naszych uczniów.
W życiu pełnym skrajności, edukacja była stałą
Przed śmiercią w 2013 roku w wieku 95 lat, były prezydent RPA, prowadził niezwykłe życie. Od 25 lat więzienia, do zostania pierwszym demokratycznie wybranym prezydentem swojego narodu i wspólnego zdobycia Pokojowej Nagrody Nobla.
W swojej autobiografii z 1994 roku, Long Walk to Freedom Mandela opisuje, jak edukacja splatała różne wydarzenia w jego życiu.
Odnosi się do edukacji w zachodnim stylu, w języku angielskim, którą otrzymał w szkołach misyjnych jako chłopiec, i jak poczucie niedostosowania, które to podsycało wśród jego ludzi, spowodowało gniew, a nawet powstanie społeczne: “to nie brak zdolności ograniczał moich ludzi, ale brak możliwości… Uczono nas, że … najlepszymi ludźmi byli Anglicy.”
Przez całe swoje długie życie, a nawet pobyt w więzieniu, Mandela kładł nacisk na ciągłe kształcenie się – widząc w nauce ucieczkę od swoich ograniczeń. Nawet na kilka dni przed procesem, w którym mógł zostać skazany na karę śmierci, pisał prace na stopień naukowy z prawa.
Zachęcał nawet współwięźniów do tego samego: “W nocy blok naszej celi wydawał się bardziej salą wykładową niż więzieniem… Wyspa Robben była znana jako ‘Uniwersytet’ z powodu tego, czego uczyliśmy się od siebie nawzajem”.
Ograniczenia formalnej edukacji
Mandela doceniał jednak ograniczenia formalnej edukacji. Pomimo uzyskania tytułu Bachelorof Arts, a później prawa, zdał sobie sprawę, że nie są one przepustką do sukcesu zawodowego ani mądrości. Pozostaje pokorny wobec swoich osiągnięć, mówiąc, że pomimo braku formalnego wykształcenia innych osób, mogą one być “moim przełożonym praktycznie w każdej sferze wiedzy”.
Jego pokora wpłynęła również na jego myślenie o polityce i demokratycznych prawach jego współobywateli: “Dla osoby o wąskich horyzontach myślowych trudno jest wytłumaczyć, że bycie ‘wykształconym’ nie oznacza bycia piśmiennym i posiadania licencjatu, i że analfabeta może być o wiele bardziej ‘wykształconym’ wyborcą niż ktoś z zaawansowanym stopniem naukowym”.
Edukacja jako stan umysłu i bycia
Mandela rozumiał znaczenie utrzymywania kondycji fizycznej dla zachowania pozytywnego zdrowia psychicznego i zajął się długodystansowym bieganiem już jako uczeń. Powiedział, że ćwiczenia dały mu “spokój umysłu”: “Odkryłem, że pracowałem lepiej i myślałem jaśniej, kiedy byłem w dobrej kondycji fizycznej, więc trening stał się jedną z nieugiętych dyscyplin mojego życia”.
Nawet w okresach, kiedy się ukrywał, miał zwyczaj przebierać się w swoje ubrania do biegania i uprawiać jogging na miejscu przez ponad godzinę.
Bieganie nauczyło go również wartości ciężkiej pracy i dyscypliny w osiąganiu celów, twierdząc, że w biegach treningi liczyły się bardziej niż wrodzone zdolności, a brak naturalnych predyspozycji mógł zrekompensować pracowitością i dyscypliną: “Stosowałem to we wszystkim, co robiłem. Nawet jako student, widziałem wielu młodych mężczyzn, którzy mieli wielkie naturalne zdolności, ale nie mieli samodyscypliny i cierpliwości, aby budować na swoim obdarowaniu”.
Podczas lat uwięzienia, pozwolono mu na niewielki kontakt z dziećmi, ale w listach do nich, “regularnie zachęcał ich do ćwiczeń … aby oderwać myśli od tego, co może ich niepokoić”.
Legacy of hope
Spuścizna Mandeli żyje na niezliczone sposoby – poprzez politykę, którą wprowadził w życie, fundacje i organizacje charytatywne, które stworzył oraz – dla wielu – poprzez słowa, które wypowiedział i napisał.
Ale kiedy przygotowujemy się do dyskusji w Kapsztadzie na temat kluczowych czynników, które umożliwiają dzieciom rozwój i osiągnięcie ich najpełniejszego potencjału, wszyscy możemy zainspirować się jego wizją, wartościami i tym, jak wykorzystał swoje wykształcenie i postawę, aby czynić dobro na świecie:
“Edukacja jest wielką siłą napędową rozwoju osobistego. To dzięki edukacji córka chłopa może zostać lekarzem, syn górnika może zostać szefem kopalni, dziecko robotników rolnych może zostać prezydentem wielkiego narodu. To właśnie to, co robimy z tego, co mamy, a nie to, co jest nam dane, oddziela jedną osobę od drugiej”.
Praca cytowana:
Mandela, N.R. (1994). Long Walk to Freedom. London:Abacus.