Fakty

Zważywszy, że ludzie z wysokim ciśnieniem krwi (nadciśnieniem) są o wiele bardziej narażeni niż inni na przedwczesną śmierć z powodu chorób serca i udaru mózgu, można by pomyśleć, że niskie ciśnienie krwi będzie dobrą rzeczą. Jednakże, nienormalnie niskie ciśnienie krwi, zwane również niedociśnieniem, może również powodować problemy.

Na najbardziej podstawowym poziomie, niedociśnienie może powodować zawroty głowy lub niewyraźne widzenie, co może zwiększyć ryzyko upadku lub przyczynić się do wypadków. W poważniejszych przypadkach, zmniejsza przepływ krwi do mózgu i innych ważnych narządów. Zmniejsza to ilość tlenu i składników odżywczych dostarczanych do tych narządów i upośledza ich zdolność do wykonywania normalnych funkcji. Niedociśnienie może również wskazywać na poważniejszy stan zdrowia.

Podczas przemieszczania się krwi w organizmie, wywiera ona nacisk na ściany naczyń krwionośnych, podobnie jak woda w wężu lub powietrze w oponie. Nazywa się to ciśnieniem krwi. Kiedy Twoje serce bije (kurczy się), wyciskając krew i pompując ją do tętnic, ciśnienie krwi osiąga najwyższy poziom. Jest to tzw. ciśnienie skurczowe. Pomiędzy uderzeniami serca, kiedy serce rozluźnia się i krew napływa z powrotem do jego wnętrza, ciśnienie krwi jest niższe. Jest to ciśnienie rozkurczowe.

Odczyt ciśnienia krwi mierzy te dwa ciśnienia i wyraża je jako dwie liczby: ciśnienie skurczowe i ciśnienie rozkurczowe. Normalne ciśnienie krwi dla dorosłych jest niższe niż 120/80 mm Hg (mm Hg oznacza “milimetry rtęci”, odnosząc się do urządzenia mierzącego ciśnienie, podobnego do termometru).

Ciśnienie krwi zmienia się w ciągu dnia i różni się w zależności od osoby. Różne czynniki mają wpływ na ciśnienie krwi, w tym pozycja ciała, rytm oddychania, poziom stresu, aktywność fizyczna, przyjmowane leki, to co jesz lub pijesz oraz pora dnia (ciśnienie krwi jest zazwyczaj najniższe w nocy, kiedy śpisz i wzrasta po przebudzeniu). U zdrowych osób organizm reaguje i dostosowuje się do tych zmian, aby utrzymać ciśnienie krwi w normalnym zakresie. To zapewnia, że ważne organy, takie jak mózg i nerki, otrzymują stały przepływ krwi i zaopatrzenie w składniki odżywcze.

Kiedy ciśnienie skurczowe spada poniżej 90 mm Hg, a rozkurczowe poniżej 60 mm Hg, jest to klasyfikowane jako niskie ciśnienie krwi. Niektórzy ludzie mogą mieć niskie ciśnienie przez cały czas i może to być dla nich normalne. Jeśli nie doświadczają żadnych innych oznak lub objawów, leczenie może nie być dla nich konieczne. Niskie ciśnienie krwi staje się powodem do niepokoju, gdy towarzyszą mu zauważalne objawy, takie jak zawroty głowy, omdlenia, a w ciężkich przypadkach wstrząs. Kiedy to nastąpi, ludzie powinni szukać pomocy medycznej, aby ustalić, czy podstawowe schorzenie może być odpowiedzialne za ich niedociśnienie.

Przyczyny

Nadciśnienie występuje, gdy organizm nie jest w stanie utrzymać ciśnienia krwi w zdrowym zakresie. Niedociśnienie może być spowodowane przez wiele różnych czynników i może dotyczyć osób w każdym wieku. Jednakże, istnieją pewne rodzaje niedociśnienia, które są bardziej prawdopodobne, aby wpłynąć na pewne grupy wiekowe niż inne.

Niedociśnienie ortostatyczne występuje, gdy dochodzi do nagłego spadku ciśnienia krwi, gdy osoba wstaje z pozycji siedzącej lub leżącej. Częściej dotyczy to starszych osób dorosłych.

Niedociśnienie pośredniczone neuronalnie (NMH) występuje, gdy osoba stoi przez długi okres czasu lub po nieprzyjemnym lub denerwującym doświadczeniu. Jest to powszechnie określane jako omdlenie. Małe dzieci częściej niż dorośli doświadczają tej formy niedociśnienia, ale często z czasem ustępuje u nich NMH lub tendencja do łatwego mdlenia.

Niskie ciśnienie krwi może wystąpić u niektórych osób po jedzeniu. Jest to tzw. niedociśnienie poposiłkowe.

Inne czynniki mogą powodować niskie ciśnienie krwi:

• odwodnienie: Kiedy płyny ustrojowe są tracone w tempie szybszym niż można je zastąpić, ciśnienie krwi danej osoby może spaść. Odwodnienie może być spowodowane wymiotami, gorączką, ciężką biegunką lub forsownym wysiłkiem fizycznym.
• pewne stany chorobowe:
• zaburzenia tarczycy
• choroba Addisona
• hipoglikemia (niski poziom cukru we krwi)
• problemy z sercem (np, zawał serca, niewydolność serca, choroba zastawkowa serca, bardzo mała częstość akcji serca)
• zaburzenia układu nerwowego (np. choroba Parkinsona) – mogą wpływać na komunikację między mózgiem a rytmicznym pompowaniem serca
• leki: Niektóre leki stosowane w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi, dławicy piersiowej, choroby Parkinsona lub depresji zwiększają ryzyko rozwoju niedociśnienia.
• ciąża: Układ krążenia kobiety zmienia się w czasie ciąży. Naczynia krwionośne rozszerzają się nieznacznie, obniżając ciśnienie krwi. Zmiany te zazwyczaj ustępują po porodzie.
• wstrząs: Najcięższą postacią niedociśnienia jest wstrząs. Występuje on, gdy ciśnienie krwi spada do niebezpiecznie niskiego poziomu, poważnie upośledzając odpowiedni przepływ krwi do ważnych narządów, takich jak mózg i nerki. Wstrząs może być spowodowany przez dużą utratę krwi (np. spowodowaną krwawieniem zewnętrznym lub wewnętrznym), ciężkie infekcje, oparzenia lub reakcje alergiczne.

Objawy i powikłania

W niektórych przypadkach, ludzie mogą doświadczyć niskiego ciśnienia krwi, ale poza tym czują się dobrze. Niedociśnienie staje się powodem do niepokoju, gdy towarzyszy mu jeden lub więcej z następujących objawów:

• zamglone widzenie
• zimna, lepka, blada skóra
• konfuzja
• zawroty głowy
• zamroczenie
• szybki oddech
• szybkie bicie serca
• zmęczenie
• niezdolność koncentracji
• lekka głowa
• mdłości
• senność
• osłabienie

W przypadku wstrząsu, osoba może na początku doświadczyć któregoś z powyższych znaków lub objawów. Z czasem, bez natychmiastowej pomocy medycznej, osoba może stracić przytomność.

Postawienie diagnozy

Niskie ciśnienie krwi jest diagnozowane przez lekarza, kiedy sprawdza on ciśnienie krwi za pomocą sfigmomanometru. U osób, które doświadczają niskiego ciśnienia krwi bez innych objawów, może ono wymagać jedynie regularnego monitorowania przez lekarza podczas rutynowych badań, a leczenie może nie być konieczne. Jeśli pewne objawy sugerują chorobę podstawową, lekarz może zalecić jeden lub więcej z poniższych testów w celu zdiagnozowania przyczyny niedociśnienia:

• badania krwi – dostarczą informacji o ogólnym stanie zdrowia danej osoby
• elektrokardiogram (EKG) – mierzy aktywność elektryczną serca i pomaga zidentyfikować potencjalne problemy wpływające na dopływ krwi i dostarczanie tlenu do serca
• echokardiogram – dostarcza informacji o wielkości, kształcie, i funkcjonowaniu serca
• test wysiłkowy – bada zdolność serca do funkcjonowania, gdy jest ono obciążone wysiłkiem fizycznym lub lekami symulującymi wpływ wysiłku na serce
• manewr Valsalvy – bada autonomiczny komponent układu nerwowego, który jest odpowiedzialny za kontrolowanie częstości akcji serca i ciśnienia krwi (Polega na wymuszonym wydechu z płuc bez wypuszczania powietrza przez usta lub nos).)
• test pochyleniowy – zwykle zalecany, jeśli lekarz podejrzewa, że u pacjenta może występować niedociśnienie ortostatyczne lub NMH (Podczas tego testu diagnostycznego osoba leży na stole, a następnie stół jest przechylany w celu uniesienia górnej części ciała. Symuluje to zmianę pozycji z siedzącej lub leżącej na stojącą. Osoby z niedociśnieniem ortostatycznym lub NMH mogą odczuwać zawroty głowy, światłowstręt, a nawet mdleć przy zmianie pozycji.)