It’s been about five months since I set foot in a bar. Jak wielu z was, którzy poruszacie się po życiu w czasie pandemii, tęsknię za barami. Brakuje mi tej prostej przyjemności, jaką jest dzielenie się piwem z przyjaciółmi. I wiem, że nie jestem sam.

Ludzie zbierali się przy piwie od tysięcy lat. Jako archeolog mogę powiedzieć, że historia piwa sięga głęboko w przeszłość człowieka – a historia barów nie jest daleko w tyle.

Jeśli mógłbyś cofnąć się w czasie do jednego z tętniących życiem miast starożytnej Mezopotamii (ok. 4000-330 p.n.e.), na przykład, nie miałbyś problemów ze znalezieniem baru lub piwa. Piwo było napojem z wyboru w Mezopotamii. W rzeczywistości bycie Mezopotamczykiem oznaczało picie piwa.

Ukochany napój

Dla Sumerów, Akkadyjczyków i Babilończyków, starożytnych mieszkańców dzisiejszego Iraku, piwo było codziennym podstawą i istotnym elementem życia społecznego. Było ukochanym napojem, sławionym w poezji i pieśniach.

Ale było również uznawane za moc, której spożycie mogło okazać się ryzykowne. W mezopotamskiej literaturze picie piwa mogło prowadzić do dezorientacji, utraty kontroli i złej oceny sytuacji.

Piwo było również znane z wywoływania niepożądanych efektów fizycznych, takich jak pewne nienajlepsze samopoczucie rano po wypiciu lub niezdolność do aktywności seksualnej. Mimo to Mezopotamczycy nadal pili swoje piwo z przyjemnością i zapałem. Często spotykana scena w zapisie artystycznym przedstawia mężczyznę i kobietę uprawiających seks, podczas gdy kobieta pije piwo.

Kluczem do tego imponującego przykładu wielozadaniowości była skromna słomka. Zazwyczaj słomka była wykonana z wydrążonej trzciny lub, dla bardziej wymagających, z brązu lub złota. Liczne artystyczne przedstawienia pokazują jedną lub więcej osób siedzących grzecznie przy garnku, pijących piwo przez długie słomki.

Inne ryciny przedstawiają sceny bankietowe, gdzie uczestnicy są otoczeni przez służbę i piją z pucharów lub kielichów. Brak słomek sprawia, że nie ma pewności, że pijący spożywają piwo. Może to być na przykład wino. Ale prawdopodobnie nie jest to woda.

Te sceny oferują wgląd w świat picia ludzi zamożnych. Ale ludzie z całego spektrum społecznego cieszyli się piwem: bogaci i biedni, mężczyźni i kobiety, młodzi i starzy. Królowie, królowe, żołnierze, rolnicy, posłańcy, stolarze, księża, prostytutki, muzycy, dzieci – wszyscy pili piwo. Pili je w domu, w pracy, podczas świąt i festiwali, w świątyni i w sąsiedniej tawernie.

W literaturze naukowej pojawia się uporczywa sugestia – na dobrej drodze do stania się niekwestionowanym założeniem – że piwa z Mezopotamii miały niską lub bardzo niską zawartość alkoholu. Jest to jednak tylko przypuszczenie.

Niektóre z piw starożytnej Mezopotamii mogły być “bliskimi piwami” o mało zauważalnym wpływie na pijącego. Ale, picie piwa było również wyraźnie uznane za prowadzące do upojenia alkoholowego. Podejrzewam, że argument za niskoalkoholowym piwem w Mezopotamii ma więcej wspólnego z obecnymi, konfliktowymi postawami wobec alkoholu niż z jakąkolwiek przeszłością.

Jak smakowały piwa starożytnej Mezopotamii?

Gdybyś mógł w jakiś sposób zdobyć smak piwa sprzed 4000 lat (cudownie zachowanego w oryginalnym stanie świeżości) z, powiedzmy, miasta Ur, czy cieszyłbyś się tym doświadczeniem? Czy w ogóle rozpoznałbyś je jako piwo?

Po pierwsze, po prostu zakończmy wszelką dyskusję na temat tego, czy ich piwo było obrzydliwe, paskudne lub w inny sposób nieprzyjemne. Oni kochali swoje piwo. Dość powiedzieć.

Jak wiele piw cieszących się dziś na całym świecie, ich piwo było zbudowane na bazie słodowanego jęczmienia. Mogło też zawierać syrop daktylowy, pszenicę emmer i różne prażone, opiekane lub pieczone produkty zbożowe. Piwo mezopotamskie nie było jednak aromatyzowane chmielem i prawdopodobnie miało gęstą, kaszkowatą konsystencję. Ich piwo z pewnością różniło się od chmielonych IPA i rześkich lagerów z XXI wieku. Dokładnie jak bardzo, trudno powiedzieć.

Ponieważ nikt jeszcze nie odkopał próbki piwa sprzed 4000 lat, jednym z najlepszych sposobów na określenie charakteru mezopotamskiego piwa jest uwarzenie go samemu i spróbowanie. To właśnie archeolodzy nazywają archeologią eksperymentalną. Na przestrzeni lat wiele różnych grup starało się przywrócić do życia piwa ze starożytnej Mezopotamii.

Żaden starożytny podręcznik warzenia piwa nie wyszedł jeszcze na światło dzienne, ale eksperymentujący piwowarzy mogą zwrócić się do wielu źródeł po wskazówki: odkopane pozostałości starożytnych urządzeń i sprzętu do warzenia piwa, ślady piwa zachowane w naczyniach ceramicznych i tysiące tabliczek z pismem klinowym zawierających informacje o piwie i warzeniu.

Ja sama byłam zaangażowana we współpracę łączącą Instytut Orientalny Uniwersytetu w Chicago i Great Lakes Brewing Company. Wielu nieustraszonych degustatorów próbowało naszych Gilgamash i Enkibru, dwóch eksperymentalnych piw nazwanych na cześć słynnego duetu poszukiwaczy przygód, Gilgamesza i Enkidu. Oceny były na ogół pozytywne. Enkibru (bardziej autentyczne z tych dwóch) jest płaskie, letnie, kwaśne, mleczne i czasami trochę mdłe. Ale jest również intrygujący i, w naszej wersji, tak, odurzający.

Zanurzenie się w mętnej cieczy, kawałki łuski zboża unoszące się na powierzchni, wzięcie dobrego długiego łyku przez słomkę z trzciny i poczucie, że alkoholowy cios uderza – to trochę jak wejście do wehikułu czasu. Nasza eksperymentalna rekreacja jest daleka od doskonałości, ale zapewnia unikalny rodzaj sensorycznego połączenia z przeszłością.

Lubię myśleć, że miłośnicy piwa i muchy barowe ze starożytnej Mezopotamii, którym nie obce były epidemie, mogą szczerze współczuć wyzwaniom roku 2020. Ale zastanawiam się, co by zrobili z naszym piwem, piwem przyszłości.

.