Najczęstsze pytanie dotyczące moich rekolekcji jest zarazem najprostszym: Co dokładnie robisz?

Wszystko, co musisz zrobić, to pojawić się – i zamknąć się” – powiedział jezuicki kapłan, wywołując ostatni śmiech grupy 40 osób, które wyruszyły na tygodniowe rekolekcje w ciszy. Bóg zrobi resztę, obiecano nam wszystkim; zrobiliśmy co do nas należało przez dotarcie na miejsce.

Chociaż weekendowe rekolekcje były częścią mojej duchowej praktyki od czasów szkoły średniej, byłem trochę sceptyczny, że moje pierwsze rozszerzone rekolekcje dadzą mi to, czego szukałem. Po latach zmagania się ze zrozumieniem “Bożego planu” dla mojego życia, miałam nadzieję na jakąś jasność – o ile w ogóle była do uzyskania – więc wiele zależało od tych ośmiu dni. Pojawiłem się. Czy Bóg to zrobi?

Sześć dni później otrzymałem odpowiedź: “Wybrałaś lepszą część i nie zostanie ci ona odebrana” – napisałam w moim dzienniku, parafrazując słowa Jezusa do Marty z Ewangelii Łukasza. Odłożyłem pióro z lekkim szokiem: zawsze byłem na dobrej drodze, tę prawdę znałem z pewnością, której nigdy wcześniej nie miałem.

Co się stało między dniem 1 a dniem 7? Rozszerzone odosobnienie może być różne dla różnych ludzi – w rzeczywistości jest tak wyjątkowe, jak ludzie, którzy je organizują. Ignacego z Loyoli, założyciela Towarzystwa Jezusowego.

Jego pełny “program” trwa 30 dni, z każdym tygodniem niosącym inny temat: Bezgraniczna miłość Boga, wraz z naszą niezdolnością do jej przyjęcia; życie i posługa Jezusa; Jego męka i śmierć; zmartwychwstanie i nasze nowe życie w nim. Ignacy szybko zdał sobie sprawę, że nie każdy ma 30 dni, które może poświęcić na modlitwę, więc dostosował swoją metodę do krótszych okresów.

Większość rekolekcji ośmiodniowych odbywa się w domu rekolekcyjnym, gdzie wielu gromadzi się w tym samym czasie. Niektóre miejsca są “naturalnie” sprzyjające modlitwie: Moim ulubionym jest przebudowana rezydencja położona na skalistym wybrzeżu Massachusetts, gdzie rozbijające się fale północnego Atlantyku służą jako metafora wewnętrznej przygody, jaką mogą być rekolekcje. Rozszerzone rekolekcje zazwyczaj zawierają codzienne spotkania z kierownikiem duchowym, ale poza codzienną celebracją Eucharystii, reszta czasu jest spędzana sam na sam z Bogiem.

Spośród wszystkich pytań, które dostaję na temat moich rekolekcji, najczęstsze jest również najprostsze: Co dokładnie robicie? Chociaż Ignacy nazywa swoje wskazówki “ćwiczeniami”, to nie jest tak, że siadamy z zeszytem ćwiczeń. Rekolekcje to oczywiście czas modlitwy, ale jej kształt zależy od człowieka. Niektórzy chodzą na długie spacery, inni siedzą w ciszy przed Najświętszym Sakramentem lub ulubioną ikoną. Jeszcze inni odmawiają psalmy lub medytują nad fragmentami Pisma Świętego zaproponowanymi przez kierowników duchowych. Farby, kredki i kolorowe ołówki również są często używane. Cisza jest powszechna – w istocie oczekuje się jej w domu i na terenie – podobnie jak zobowiązanie do kilku dłuższych okresów modlitwy każdego dnia.

To, co dzieje się “wewnątrz”, jest nie mniej wyjątkowe. Wiedząc, jak bardzo osobista była moja własna modlitwa, spodziewam się, że Bóg przychodzi do każdego z nas w sposób szczególnie dla niego odpowiedni. Pewne tematy jednak się wyróżniają: Bezwarunkowy zachwyt Boga każdym z nas; Boży uzdrawiający dotyk i szybkość przebaczenia; zaskakujący, nieprzewidziany wgląd; głębokie poczucie spokoju lub pewności, gdy decyzja staje się jasna.

Nie znaczy to, że na rekolekcjach nie ma ciężkich chwil. Mając tyle czasu w samotności, jest wiele okazji, by skupić się na osobistych porażkach, wpaść w poczucie winy, a nawet użalać się nad sobą. Dobry kierownik duchowy to taki, który pomaga odróżnić obecność Boga od tych pokus. Pokój, zaufanie, nadzieja i humor – zwłaszcza humor – są Bożymi znakami wywoławczymi; poczucie niegodności lub wstydu to ślepy zaułek.

Doświadczenie rozróżnienia pomiędzy tymi dwoma może być wyzwaniem – jeden z uczestników rekolekcji zwierzył się, że czuł się tak, jakby przeszedł przez pralkę. Z tego powodu, większość domów rekolekcyjnych prosi, aby rekolektanci mieli pewne doświadczenie z modlitwą w ciszy, krótszymi rekolekcjami i kierownictwem duchowym, zanim zdecydują się na dłuższe rekolekcje.

Jednakże wglądy są warte tego wysiłku. Nauczyłem się, że nie mam kontroli nad wieloma rzeczami. Na szczęście nie wszystko zależy ode mnie; Bóg ma wszystko w swoim ręku. Niektóre momenty wywołują śmiech: Nie tylko nie jestem doskonała – ku mojemu rozgoryczeniu dowiedziałam się, że nie jest możliwe, bym się taką stała, ani nawet nie jest to pożądane. Moje słabości są w równym stopniu Bożym darem dla mnie, co rzeczy, które nazywam swoimi mocnymi stronami. Inne chwile modlitwy przynoszą zachwyt i zdumienie, a nawet łzy, jak wtedy, gdy podczas modlitwy nagle przypomniała mi się ulubiona historia z dzieciństwa i zdałem sobie sprawę, że Bóg przemawiał do mnie przez nią od samego początku.

To było dla mnie, być może, największe spostrzeżenie, jakie przyniosły mi moje rekolekcje: Przez cały czas myślałem, że to ja szukam Boga, ale zawsze było odwrotnie. Wszystko, co muszę zrobić, to pojawić się.

Ten artykuł ukazał się w numerze kwiecień 2012 U.S. Catholic (Vol. 77, No. 4, strony 47-48).