Piołun
Artemisia absinthium
- Nazwa także: Absynt, Absinthium, Piołun Absyntowy, Piołun Pospolity, Piołun Wielki, Imbir Zielony, Madderwort
- Rodzina: Rodzina stokrotkowatych – Compositae, podrodzina Asteroideae
(dawniej Rodzina astrów – Asteraceae) - Forma uprawna: Wieloletnie zioło.
- Wysokość: 30-100 cm (12-40 in.). Wiele rozgałęzień. Łodyga zdrewniała u podstawy, szczególnie górna część puchata. Zapach jak zioło.
- Kwiat: Pojedynczy kwiat jak ok. 3-4 mm (0.12-0.16 in.) capitula otoczony przylistkami. Kwiaty Capitula bladożółte, rurkowate, małe. Pręcików 5. Tłok z 2 zrośniętych karpułek. Inwolucja półkulista, przylistki w kilku rzędach, owłosione. Capitula guzowate, dość wzniesione, w luźnym racemose klastra.
- Liście: Naprzemianległe, łodygowe, exstipulatywne. Blaszka trójkątna, po obu stronach gęsto srebrzyście owłosiona, 2-3 razy pierzasto klapowana, płaty z całymi brzegami, z dość zaokrąglonymi końcami.
- Owoce: Długa, żółtawa achene.
- Siedlisko: Podwórka, łąki, tereny piaszczyste, pastwiska, ruiny, pobocza dróg. Również zioło lecznicze i kulinarne.
- Czas kwitnienia: Lipiec-wrzesień.
Piołun pochodzi najprawdopodobniej ze wschodniej części obszaru śródziemnomorskiego. Naukowa nazwa jego rodzaju pochodzi od starożytnego greckiego bóstwa Artemidy, która według legendy obdarzyła ten gatunek dobroczynnymi właściwościami i powiedziała ludziom, jak należy go używać. Roślina ta została pierwotnie sprowadzona do Finlandii do ogrodów klasztornych, a później sadzono ją również na wspólnych łąkach ziołowych. Piołun łatwo ucieka do suchych, skalistych miejsc, zwłaszcza na wybrzeża i tereny o wpływach kulturowych na południowym wybrzeżu.
Piołun jest starożytnym ziołem leczniczym i kuchennym. Egipski zwój, który ma 3,600 lat zawiera szczegółowe informacje dotyczące jego zastosowania w usuwaniu pasożytów wewnętrznych. Później używano go do leczenia prawie wszystkich dolegliwości, jakie można sobie wyobrazić. Oprócz chorób uważano, że piołun jest w stanie wypędzić złe duchy – do tego stopnia, że odróżniano je od chorób. Wcześniej uważano, że piołun odstrasza mole odzieżowe i inne szkodniki, takie jak pluskwy, tęgoryjce, a nawet szczury. Stosowano go również jako eliksir miłosny i w innych zaklęciach: młodzi ludzie zrywali łodygi tej rośliny do łóżka swojej wybranki, aby mieć je dla siebie. Piołun jest również cenioną ozdobą z uwagi na efektowne, srebrnoszare liście. Osoby uczulone na piołun powinny jednak przycinać rośliny już w fazie pączkowania, ponieważ wszystkie rośliny z rodzaju Artemisia są alergenne.
Wielu ludzi łączy piołun w swoich umysłach z absyntem, mocnym napojem alkoholowym, który aromatyzuje. W małych dawkach zawarty w nim tujon może stymulować mózg, a wielu słynnych malarzy w dawnych czasach było fanami tego napoju. Reputacja Absyntu nie jest jednak do końca pozytywna: nie wszyscy rozumieją znaczenie słowa “umiar”, a w zbyt dużych dawkach tujon paraliżuje centralny układ nerwowy. Receptura trunku została opracowana w czasach rewolucji francuskiej, jednak na początku XX wieku w wielu krajach (w tym w Finlandii) został on zakazany. Obecnie produkcja absyntu w krajach Unii Europejskiej jest legalna, o ile zawartość tujonów jest poniżej określonego poziomu. Uprawiany piołun ma niższą zawartość tujonu niż rośliny dziko rosnące.
Tarragon
Artemisia dracunculus
Na pierwszy rzut oka estragon wygląda bardzo podobnie do piołunu. Jednak bliższe przyjrzenie się ułatwia oddzielenie tego kulinarnego zioła od piołunu. Górne liście estragonu są całe; inne gatunki Artemisia mają liście klapowane. (Dolne liście estragonu również są klapowane.) W Finlandii estragon jest uprawiany, ale tylko w niewielkich ilościach i może uciec lub przenieść się z ziemią, ale nie jest to bardzo powszechna ucieczka.